PAŁAC LIPSKICH W LEWKOWIE

Pałac w Lewkowie zbudowany został w latach 1788-1791, w okresie, gdy obradował Sejm Czteroletni. Jest równolatkiem Konstytucji 3 Maja. Fundator pałacu, Wojciech Lipski – łowczy kaliski, od 1776 roku był adiutantem generałem króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, przez którego został w 1790 roku odznaczony orderem św. Stanisława. Pałac w Lewkowie zaprojektował w stylu klasycystycznym prawdopodobnie Jan Christian Kamsetzer – nadworny architekt Stanisława Augusta. Pałac jest murowany, piętrowy, na rzucie prostokąta z czterokolumnowym wgłębnym portykiem jońskim zwieńczonym trójkątnym tympanonem.

Na frontonie widnieje maksyma ,,Sobie, Swoim Przyjaciołom, Potomności”. Najbardziej oryginalną cechą pałacu i zjawiskiem unikalnym na terenie całej ówczesnej Polski jest sposób opracowania elewacji. Ozdobiono je niezwykle obficie dekoracją sztukatorską, malarską oraz rzeźbą pełnoplastyczną. Program dekoracyjny nawiązuje do rzemiosła wojennego. Dekoracje wnętrz, zwłaszcza polichromie o charakterze iluzjonistycznym, pochodzą z ok. 1800 roku, a wykonał je Antoni Smuglewicz.

Pałac w Lewkowie to dom rodzinny przedwojennego ambasadora RP w Berlinie – Józefa Lipskiego. Dawna siedziba rodowa Lipskich herbu Grabie odgrywała zawsze bardzo dużą rolę na terenie nie tylko południowej Wielkopolski, ale w całej Wielkopolsce. Był to ważny ośrodek działalności narodowowyzwoleńczej, działalności konspiratorskiej (choćby w okresie Wiosny Ludów, powstań narodowych). Stąd krzewiono oświatę agrarną. Od samego początku Lipscy bardzo mocno zaangażowali się w działalność niepodległościową, wielu działało na arenie parlamentarnej. Z Lewkowa pochodził pierwszy polski starosta ostrowski po odzyskaniu niepodległości w 1918 roku – Wojciech Lipski.