DWÓR ROŚCISZEWSKICH W BRUDZENIU DUŻYM
Dwór w Brudzeniu Dużym, wzniesiony na początku XX wieku, jest świadectwem bogatej historii tej miejscowości. Jego budowa została zainicjowana przez Włodzimierza Nikazego Rościszewskiego, właściciela majątku, który nabył ziemię w 1872 roku. Przed jego inwestycją w majątek, ziemie te były w rękach różnych właścicieli od połowy XVI wieku. Po II wojnie światowej budynek dworu pełnił funkcje użyteczności publicznej – mieściła się tam Milicja, Urząd Bezpieczeństwa, a następnie przedszkole i szkoła. W latach 80-tych XX wieku, w związku z rozwojem szkoły, dobudowano nowy budynek szkolny, który połączono z dworem.
Budynek dworu powstał po pożarze starszego modrzewiowego dworu i został zbudowany w stylu klasycystycznym. Jest to budowla piętrowa, częściowo podpiwniczona, wzniesiona z cegły, tynkowana, osadzona na cokole z kamieni polnych. Dwór jest zaplanowany w kształcie prostokąta, a po obu stronach elewacji wzdłużnych znajdują się ryzality zakończone trójkątnymi szczytami. Frontową część budynku zdobi czterokolumnowy portyk toskański, który dźwiga taras na wysokości pierwszego piętra. Po wojnie weranda została zabudowana, a po lewej stronie budynku znajdowała się przybudówka, która służyła jako kancelaria właściciela. Układ wnętrz jest dwutraktowy, z korytarzem i sienią oddzielającymi poszczególne części.
Dwór otacza pozostałość XIX-wiecznego parku, który pierwotnie obejmował układ przestrzenny z dziedzińcem wjazdowym, ogrodem ozdobnym, alejkami spacerowymi i stawem w północno-wschodniej części. Chociaż park po wojnie uległ zaniedbaniu, wciąż można spotkać zachowane aleje, szpalery drzew i pomnik przyrody – buk przed dworem. Część parku została wycięta w latach 90-tych w związku z budową boiska szkolnego. W zachowanej części parku przetrwały elementy pierwotnego założenia ogrodowego.
Dwór w Brudzeniu Dużym stanowi przykład klasycystycznej architektury dworskiej z przełomu XIX i XX wieku, będąc zarówno przykładem minionej epoki, jak i świadkiem licznych zmian społecznych i funkcjonalnych, jakich doświadczyła ta posiadłość na przestrzeni lat.
