DWÓR SULIMIRSKICH W KOBYLANACH

Fotografia: Stary dwór w Kobylanach, olej na płótnie 40x50, obraz namalował ok. 1924 roku prawdopodobnie znany malarz M. Reyzner. Fotografię wykonał Karol Sulimirski (USA).

Dwór Sulimirskich w Kobylanach odrodzi się jak Fenix z popiołów

Zajmie się tym Fundacja „Klucz Kobylański” z siedzibą w Kobylanach powstała 22 lipca 2022 roku. Fundatorki to nowe właścicielki spalonego Dworu Sulimirskich w Kobylanach: Dorota Chilik - ekonomista z kilkunastoletnim doświadczeniem w realizacji projektów inwestycyjnych oraz Jolanta van Grieken-Barylanka – dziennikarka, pasjonatka i badaczka historii wsi z Klucza Kobylańskiego - pierwszej ordynacji rodowej w Polsce.

Głównym przedmiotem działalności Fundacji jest rekonstrukcja i zagospodarowanie Dworu Sulimirskich w Kobylanach, wpisanego do rejestru zabytków Podkarpackiego Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków w Przemyślu.

Drewniany parterowy dwór na planie prostokąta z charakterystycznym gankiem z kolumnami został przebudowany na początku XX wieku przez Wita Sulimirskiego, ostatniego właściciela majątku, na fundamentach starszego dworu, pochodzącego z XIX wieku (na fotografii). Wcześniej od północy wybudowano piętrowe skrzydło dworu. Po 1945 roku rodzina musiała w pośpiechu dwór opuścić i otrzymała zakaz zbliżania się do rodzinnego domu w promieniu 50 kilometrów. Nie zdążyli nawet zabrać ze sobą rodzinnych pamiątek. Po wojnie w dworze mieściła się biblioteka, gabinet lekarski i sklep. Następnie dwór przeszedł w ręce prywatne. W 2020 roku część wschodnią dworu strawił pożar. Nowe właścicielki zakupiły zrujnowany zabytek w 2021 roku i natychmiast przystąpiły do prac dokumentacyjnych i porządkowych. W odbudowanym dworze powstanie Muzeum Klucza Kobylańskiego.

Miejscowość Kobylany

To malownicza wieś na Płaskowyżu Kobylańskim w południowej części Pogórza Karpackiego, w dawnej Ziemi Bieckiej. Dzisiaj administracyjnie należy do Gminy Chorkówka w powiecie krośnieńskim. Przebiegał tędy trakt handlowy, który w 1345 roku wyznaczył król Kazimierz Wielki dla kupców, jadących drogą z Biecza przez Żmigród, Kobylany, Wietrzno na Ruś Czerwoną. Na tym przedpolu największej w Karpatach Przełęczy Dukielskiej krzyżowała się ta droga ze szlakiem handlowym prowadzącym z Gdańska przez Sandomierz na Węgry, omijającym Kraków. Tym szlakiem przejeżdżały wozy z winem i przepędzano stada koni. Wieś stała się siedzibą wielkich rodów Bogoriów i Grzymalitów, którzy wystawili tu rezydencję obronną.

Pierwszym znanym właścicielem Kobylan był Janusz Suchywilk herbu Grzymała. Był wówczas jednym z najważniejszych osób w państwie i jako kanclerz królewski, najbliższym współpracownikiem Kazimierza Wielkiego. W 1366 roku późniejszy arcybiskup gnieźnieński ustanowił pierwszą ordynację w Polsce, która dotyczyła zasad dziedziczenia dóbr wchodzących w skład Klucza Kobylańskiego. Kobylany stały się stolicą administracyjną regionu, a malownicze wzgórze w centrum wsi przez wieki było miejscem rezydencji kolejnych dziedziców Kobylan: Kobylańskich, Męcińskich, Potockich, Ponińskich, Peszyńskich, Sulimirskich. Stąd pochodzili średniowieczni rycerze Domarat z Kobylan i jego brat Jakub, którzy brali udział w bitwie pod Grunwaldem.

Opr. Jolanta van Grieken-Barylanka